Dat de wereld grondig is veranderd, is een cliché. Dat weet iedereen. Dat de ontwikkelingssamenwerking sterk is mee veranderd, weet lang niet iedereen. Het gaat niet meer in hoofdzaak om ontwikkelingshulp. Het gaat over thema's als handel, investeringen, globalisering, conflict, vrede, buitenlandse politiek, armoede, mensenrechten, natie- en staatsvorming, democratisering en cultuur. In de afgelopen jaren is het denken over ontwikkeling enkele malen gekanteld. Het leidde tot fikse tegenstellingen, deels ideologisch, deels analytisch. Niet alleen het ontwikkelingsbeleid veranderde, maar ook de ontwikkelingsprocessen zelf.

In de wereld van na 1945 werd een gezamenlijke zoektocht ondernomen: op zoek naar een nieuwe kaart voor een wereld die grondig veranderd was en in beweging bleef. Die kaart was niet beschikbaar voordat de tocht werd ondernomen. Hij moest al werkende worden getekend. Jan Pronk heeft grote delen van de verkenningstocht meegemaakt en onderweg een logboek bijgehouden. Dat bestaat voor een deel uit verspreide aantekeningen die in deze bundel bijeengebracht zijn. Dit levert een uniek van binnenuit geschreven document op dat een kompas biedt voor het denken over ontwikkeling.

Met illustraties van Len Munnik.

auteur
Jan Pronk (1940) was minister voor Ontwikkelingssamenwerking in de kabinetten Den Uyl, Lubbers III en Kok I, en minister van VROM in het kabinet Kok II. Daarnaast was hij adjunct-secretaris-generaal van de UNCTAD, Speciaal VN-gezant voor duurzame ontwikkeling, Speciaal VN-gezant voor Soedan en professor Theory and Practice of International Development aan het Institute for Social Studies in Den Haag.