In 1856 werd de vrijdenkersverenging De Dageraad opgericht. Deze belangrijke gebeurtenis wordt dit najaar uitgebreid herdacht. Ter gelegenheid hiervan verschijnt ook dit boek over het vrije, ondogmatische denken in Nederland.

De vrijdenkers hebben in Nederland altijd een minderheid gevormd. Zij moesten opboksen tegen de gevestigde kerken, zuilen en andere instituties in de negentiende en twintigste eeuw. Daarmee is nog niet gezegd dat de min of meer georganiseerde vrijdenkers in de vereniging De Dageraad een marginale positie hebben bekleed in het moderne Nederland, integendeel. Met Multatuli, F. Domela Nieuwenhuis, Aletta Jacobs, S. van Houten en vele anderen waren de vrijdenkers een bijzondere, niet te verwaarlozen factor in de samenleving. Ze stonden aan de wieg van het moderne liberalisme, het socialisme, het feminisme en het anarchisme.

In deze bundel belichten vrijdenkers van vandaag, zoals Ulla Jansz en Paul Cliteur, uiteenlopende aspecten van de vrijdenkersbeweging. Naast de geschiedenis stellen zij ook de toekomst van de vrije gedachte aan de orde: een hoogst actuele zaak, nu het religieuze fanatisme overal terrein wint.