Corpus Hermeticum & Asclepius

In deze fraai uitgevoerde uitgave vindt men een Nederlandse vertaling voorzien van inleiding en aantekeningen van een belangrijk Griekstalig geschrift uit de tijd van de Romeinse keizers, dat sinds de herontdekking in de renaissance een tijdlang een grote invloed heeft gehad op West-Europa. Men duidt dit werk aan als het Corpus Hermeticum of de Hermetische geschriften. Het gaat om een aantal afzonderlijke tractaten van religieus-filosofische inhoud, die in de oudheid in verband werden gebracht met de Egyptische god Thot, die aan de Griekse god Hermes werd gelijkgesteld. Vandaar de naam. De Hermetische geschriften vertonen een bont mengsel van filosofische en religieuze ideeën, voornamelijk ontleend aan de Griekse traditie. Ze geven een goed beeld van de religieuze wereld, waarbinnen het Christendom tot bloei is gekomen, al is het Corpus Hermeticum zelf zeker niet christelijk. De vertalers zijn bekende specialisten op dit gebied en zij hebben voortreffelijk werk geleverd. Uit voor- en nawoord blijkt dat deze literatuur opnieuw in de belangstelling is gekomen, ook buiten wetenschappelijke kring.
(Biblion recensie, Prof. dr. K.A.D. Smelik.)

Samenvatting

Voordat het Corpus Hermeticum beschikbaar kwam in het Westen in de Latijnse vertaling van Marsilio Ficino (eerste druk: Treviso 1471) was de Asclepius het enige bekende Hermetische werk in de middeleeuwen en lang daarvoor: nog in de vierde eeuw kende de kerkvader Lactantius het werk onder de naam ¿Logos teleios¿, de Volkomen Openbaring.

De Asclepius is ontstaan in de eerste eeuwen na Christus, waarschijnlijk in Alexandrië. De schrijver ervan geeft blijk van zijn bekendheid met zowel Egyptische mysteriegodsdiensten, als middelplatonistische filosofie, de Septuaginta, en esoterische joodse tradities: hij weerspiegelt het syncretisme van zijn tijd. Opvallend is echter zijn oorspronkelijkheid in de benadering van de relatie tussen mens en kosmos, zijn liefde voor de natuur en zijn liefde tot God. Zijn positieve waardering van de mens: ¿De mens is een groot wonder¿ werd opgepakt in de Renaissance, onder andere door de filosoof Pico della Mirandola. Maar ook de magische en occulte elementen in de Asclepius werden in de Renaissance onderkend.

De Asclepius is tot nu toe niet in druk verschenen in een Nederlandse tekstuitgave. De vertaling van de hand van Gilles Quispel berust op Latijnse, Griekse en Koptische bronnen. De tekstpassages worden voorafgegaan door inleidingen en gevolgd door commentaren.