Rechtspreken is mensenwerk, dus daar worden wel eens fouten gemaakt. Dat valt niemand te verwijten, maar maakt het wel noodzakelijk om de kwaliteit van de rechtspraak goed in de gaten te houden.

In ons land wordt dit door de rechterlijke macht zelf gedaan, omdat ervan wordt uitgegaan dat alleen rechters het werk van rechters kunnen beoordelen. Maar dat lijkt veel te veel op de slager die zijn eigen vlees keurt. Bovendien is een wel erg ongelukkige vorm gekozen: de Hoge Raad herziet alleen zaken als er sprake is van een nieuw feit. Daarmee is de lagere rechter, die dit nieuwe feit nog niet kende, per definitie buiten schot gehouden. Alsof ook rechters niet af en toe zitten slapen, of gewoon blunderen!

In De slapende rechter worden acht bekende en minder bekende zaken gepresenteerd waarbij de rechter op aantoonbaar onjuiste gronden heeft geoordeeld, en zonder dat er een mogelijkheid bestaat dit nu nog te corrigeren. Maar het gaat niet alleen om die zaken, maar om de onderliggende, veel algemenere problemen. Die problemen vormen het argument voor het belangrijkste idee in De slapende rechter: de instelling van een onafhankelijk bestuursorgaan dat is belast met de beslissing over de herziening van strafzaken.