‘Drie jaar nadat ik in mijn geborduurde Marokkaanse hemd als een vraagteken door het Vondelpark zweefde, zoefde ik door Nederland in een Van Gilspak en een Triumph 2000 Overdrive, met huurcontracten, afsprakennotities, kasboeken en belastingcorrespondentie op de stoel naast me. Ergens had de zoektocht naar verlichting een onverwachte afslag genomen.’

In ‘Verlaten wegen’ vertelt Jos Lammers tijdens een reis door de Verenigde Staten over vijf jaar toewijding aan de ‘volmaakte meester’ goeroe Maharaj ji, ‘back in the seventies’, en over zijn terugkeer naar het gewone leven. Een verhaal over verlichting die dicht bij huis blijkt, mescaline in het Vondelpark en Dylan in de Mojave Desert. Een must voor bloemenkinderen, yogi’s, macrobioten, blowers, slikkers, sadhoes, asceten, en wie dat ooit had willen wezen of nooit zou willen zijn.

Recensie(s)

Goddelijke verlichting gaat vooral over geld

Hij was de enige niet. Tienduizenden westerse jongeren raakten begin jaren zeventig bedwelmd door de charmes van Maharaj ji, een mollige Indiase puber die in zichzelf de ‘Volmaakte Meester’ had ontdekt en via de Divine Light Mission zijn licht over de gedoemde wereld wilde uitstralen. Jos Lammers was jong en dolende; zijn studie filosofie gaf geen antwoord op zijn vragen, zijn vriendin evenmin. Al bij het eerste bezoek aan de Amsterdamse ashram van de organisatie wist hij het: ‘De serene rust in het huis, de wijze glimlach op de gezichten, de geur van wierook, de liedjes bij een fluisterende gitaar: alles klopte.’

Lammers schopte het ver in de firma. Hij maakte winst met ‘Goddelijke winkels’, gaf leiding aan het Nederlandse filiaal van DLM en werd geroepen naar het heiligdom in Denver, als internationaal coördinator. Verlichting bleek vooral over geld te gaan. De Meester eiste ook nogal wat. Een villa in Malibu, vijfhonderd gulden zakgeld per dag en vier auto’s, waaronder een Rolls Royce. Om die te bekostigen werd een volgeling, met 100 duizend Duitse marken op zijn lichaam, naar Londen gezonden. Na vijf jaar hield Lammers het voor gezien. Niet dat hij niet meer geloofde in mediteren voor een betere wereld. Hij wilde zijn eigen leven terug, liefst met vrouw en kind.

In Amsterdam smaakte de gefrituurde kip heerlijk, na vijf jaar zeewier. Hij ging weer studeren en werd journalist. Voor HP/De Tijd schreef hij eind jaren zeventig het verhaal over zijn volgelingschap. Hij hervond zijn oude liefde, de vriendin die hij had verlaten voor de dikke jongen. Met haar maakte hij een reis door de Verenigde Staten, langs zijn lieues de mémoire. Het levendige verslag daarvan werd Verlaten wegen.

Het aardige van Lammers’ verhaal is dat het niet de toon heeft van een boeteling die hoofdschuddend terugkijkt op zijn vroegere dwaling. Er is ironie, maar geen spijt of cynisme. Hij begrijpt zijn oude zelf nog wel. Terwijl hij, bij de klanken van Pink Floyd, The Mamas & Papas en Loving Spoonfull, het snikhete westen van de VS doorkruist, stelt hij vast: ‘Echt ontgroeid ben ik die tijd nooit. En waarom ook.’ Geen verlichting, wel inzicht.

Recensie Volkskrant 18-01-2008 door Aleid Truijens – waardering vier sterren.

Spannend, soms hilarisch en onthutsend document

De auteur is tekstschrijver/journalist en bekend van enkele kinderboeken. Van 1971-1976 was hij discipel (een ‘premie’) van de aan luxe verslaafde goeroe Maharaj ji, de stichter van de naderhand in opspraak geraakte Divine Light Mission, goed voor tienduizenden volgelingen wereldwijd. Toen was deze goeroe de Volmaakte Meester, inmiddels is ook die meneer een gewone leraar geworden. Lammers was aanvankelijk ‘Manager Divine Sales’ bij de Nederlandse afdeling van de DLM en werd later op het Amerikaanse hoofdkwartier in Denver een organisatiebobo. Zijn herinneringen aan die tijd, vervat in een verhaal over een reis door Amerika, leveren een spannend, soms hilarisch en onthutsend document op: ‘back in the seventies’ en terug naar het gewone leven. Zijn verlichting blijkt dicht bij huis te vinden. “Een must voor bloemenkinderen, yogi’s, macrobioten, blowers, slikkers, sadhoes, asceten”, zegt de flaptekst en dat is niet onwaar.

Recensie NBD/Biblion door Peter den Haring.