De magie van het beeld

Magie en ritueel, welbeschouwd vormen zij de oerdrijfveren voor de mens om het leven te ver- beelden. En dat geldt zeker voor de oorsprong van de beeldhouwkunst. Aan het beeld werden, en worden nog steeds, magische krachten toege- dicht. Beeldenverering is zo oud als de mensheid zelf. Goden en voorouders worden ermee bezwo- ren beelden als 'geestenvangers. Ze worden meegedragen in religieuze processies; en mo- numenten verrijzen ter nagedachtenis van grote mensen en gebeurtenissen. Datzelfde geloof in de magie van het beeld kan echter net zogoed tot beeldenvernietiging leiden. Wat dat betreft zou je kunnen stellen dat de betekenis van elk cultuurvoorwerp niets anders is dan een product van onze interactie ermee. Zo kon Marcel Du- champ een urinoir tot kunstobject verheffen, en Jan Wolkers in 'Kort Amerikaans' zich vergrijpen aan een gipsen Venustors. 'Elk beeld heeft zijn eigen leven en ziel, zegt Kees Jansen. Het vak beeldhouwen kent daarbij een opmerkelijk dualisme. Middels beitelen of snijden het beoogde beeld uit de ruwe materie bevrijden, of anders in klei of was boetseren, modelleren dus tot de gewenste vorm. Wegha- len versus toevoegen, beide werkwijzen worden door Jansen beoefend. Zo ontpopt hij zich als een beeldhouwer pur sang. Deze biografie ver- haalt over zijn leven, zijn denken, en vooral over zijn omvangrijke en boeiende oeuvre. Een boek als monument voor zijn kunstenaarschap. Martin Lacet, kunsthistoricus