PASTEUR
Van microscoop tot légion d'honneur
Van Louis Pasteur is lange tijd vooral een mythisch beeld geschetst. Pas nu, meer dan een eeuw na zijn dood, zijn wetenschappers begonnen met het hestuderen van zijn nalatenschap. Pasteurs persoonlijke documenten waren niet eerder beschikbaar hij had zijn naaste familie verzocht zijn papieren nooit openbaar te maken. Dankzij zijn kleinzoon, die alle documenten aan de Parijse Nationale Bibliotheek heeft nagelaten, werd een historische beschrijving mogelijk. Louis Pasteur - ontdekker van de microbe, uitvinder van het vaccin tegen hondsdolheid, promotor van het laboratorium, behendig strateeg - heeft zijn plaats in de geschiedenis van de wetenschap opgeëist. Dankzij zijn laboratoriumjournaals kennen we nu ook zijn zwakheden, zijn onverschilligheid tegenover het werk van anderen, de vooropgezette ideeën waar hij van uitging en waar hij zelfs niet van afweek wunneer de laboratoriumuitkomsten daar niet mee leken te stroken Pasteur vertoonde vaak schaamteloos gedrag dat vandaag de dag voor een wetenschapper onaanvaardbaar en ontoelaatbaar zou zijn. Waarschijnlijk ligt de waarheid over zijn grootheid ergens in het midden. In deze wetenschappelijke biografie wordt Pasteur op zijn verdiensten beoordeeld, waarbij de goede en de slechte kanten van zijn gedrag tegen elkaar worden afgewogen.
Toen ik had vastgesteld dat wijn en bier aan ingrijpende veranderingen onderhevig zijn door de rol van onzichtbare microben, moest ik wel gebiologeerd raken door de gedachte dat er bij dieren en mensen sprake kan zijn van soortgelijke fenomenen.' Zijn succesvolle pasteuriseermethode brengt Pasteur ertoe onderzoek te gaan doen naar microben en ziekten bij de mens
'Tot op heden heb ik geen proeven durven uitvoeren op mensen, ondanks mijn vertrouwen in de uitkomsten ervan en in weerwil van de vele mogelijkheden die me daartoe werden geboden na de lezing aan de Academie der wetenschappen. Ik ben te bezorgd dat een verkeerde uitkomst negatieve gevolgen voor de toekomst kan hebben... En ik heb het gevoel dat mijn hand, ook al heb ik veel gedaan aan het vaccineren van honden, zou beven wanneer het om een mens zou gaan...' Uit een brief aan Pedro II. keizer van Brazilië
'Dit is het moeilijkst te leren is voor een uitvinder: geloven dat je een zeer belangrijke wetenschappelijke vondst hebt gedaan en branden van verlangen om het wereldkundig te maken en die neiging dagen, maanden, soms jaren te onderdrukken... om die vondst pas naar buiten te brengen op het moment dat je alle mogelijke tegengeluiden het zwijgen op kan leggen; ja, dat is ongetwijfeld een zware opgave. Maar wanneer je na al deze opofferingen uiteindelijk de absolute zekerheid bereikt, dan wordt je doortrokken van het grootste geluksgevoel dat een mens gegeven is. ' Bij de opening van het Institut Pasteur in Parijs, 4 november 1888