Rond 1900 ontstonden de eerste openbare bibliotheken, vooral als plaats waar mensen in rust konden lezen en studeren. In Nederland waren er in de loop van de 19e eeuw enkele kleine bibliotheken en leeszalen opgericht. Deze waren meestal ingedeeld volgens de toen heersende sociale en religieuze levensovertuigingen. Naar Engels voorbeeld, waar eind 19e eeuw de eerste ‘public libraries’ ontstonden, werden in Nederland de eerste voor iedereen toegankelijke openbare bibliotheken en leeszalen opgericht. Cor Witbraad heeft in een fraai vormgegeven boek de geschiedenis van de Zutphense bibliotheek in een brede historische context geplaatst. Van ver voor de oorsprong van de traditionele uitleenbibliotheek tot de maatschappelijk educatieve bibliotheek van vandaag. De titel van het boek ‘Wee den mensch die maar één boek leest’ is een vertaling van een uitspraak van Thomas van Aquino.