De Europese geschiedenis vanaf de Franse Revolutie is in belangrijke mate bepaald door het nationalisme, de problematiek van het al dan niet samenvallen van de grenzen van natie en staat. Tussen het Congres van Wenen (1815) en het Verdrag van Versailles (1919) twee momenten waarop de kaart van Europa nieuw werd getekend, manifesteerde het nationalisme zich op uiteenlopende wijzen. Het leidde tot een gevaarlijke internationale politieke rivaliteit, maar stimuleerde tevens de creatieve wedijver tussen staten en volkeren en leverde zo een bijdrage aan de vitaliteit van een pluriforme Europese cultuur. Duitsland en Italië vormden zich als natie-staten. Oude natie-staten als Frankrijk en Engeland werden in hun kracht bevestigd. maar voor de traditionele multi-nationale imperia, Oostenrijk-Hingarije, Rusland en het Ottomaanse Rijk, fungeerde het nationalisme als een desintegrerende factor.