De centrale hypothese in dit boek is dat de interne dynamiek en de externe invloeden in de Lage Landen prachtig op elkaar hebben ingespeeld. De vroege politieke emancipatie van grote delen van de samenleving en de selectieve imitatie van buitenlandse voorbeelden verklaren waarom de intermenselijke relaties in de Nederlanden van de vijftiende eeuw zo ?progressief? aandoen. Dat geldt in de eerste plaats voor de vergevorderde emancipatie van de vrouw, het kind en het kerngezin. Kenmerkend is bijvoorbeeld de aandacht die aan de opvoeding van meisjes werd besteed: doordat ze een opleiding kregen die niet voor die van hun broers moest onderdoen, waren ze ook weerbaarder in het beroepsleven. (Franse theologen waren overigens niet te spreken over het feit dat Vlaamse ouders hun zonen en dochters samen in bed durfden te stoppen.) Daarenboven waren er de stevige juridische positie van de vrouw, vooral de weduwe, en de ruimdenkende houding inzake bastaardkinderen. Ik verwijs ook naar de behoorlijke organisatie van de sociale vangnetten voor armen, onvermogende studenten en bejaarden, en naar het dichte net van hospitalen en opvangcentra. In sommige steden werd bovendien een systeem van erfrecht en huwelijksgoederenrecht geïntroduceerd dat de continuïteit van kleinschalige familieondernemingen in de hand werkte. Daardoor kon die originele economische formule zich ontwikkelen naast de vroeg-kapitalistische industrietakken en de klassieke ambachten en neringen.