In mei 1940, na de Duitse inval, ging de Communistische Partij in het verzet. Na enige maanden van aftasten van de veranderde verhoudingen, onzekerheid over de politieke koers en omschakeling op de illegaliteit, verscheen in no­vember 1940 een landelijke illegale krant: De Waarheid. Deze krant werd ge­dragen door het illegale partijapparaat, waarin in de loop van de bezettingstijd duizenden mensen betrokken werden. Ondanks talloze arrestaties en grote persoonlijke verliezen slaagde men er in de illegale krant vijf jaar onafgebro­ken te doen verschijnen. Daarmee werd de basis gelegd voor andere verzetsac­tiviteiten, zoals militaire sabotage, bedrijvenstrijd, verzet tegen antisemitisme en jodenvervolging, acties tegen de arbeidsinzet of voor meer voedsel.

Ging de CPN als partij in het verzet, in de loop van de bezettingstijd ontston­den er vanuit dit verzet ook tal van contacten met andere verzetsorganisaties. Beide aspecten van de geschiedenis van de illegale CPN komen in dit boek uit­gebreid aan de orde. Aan het eind wordt ingegaan op de vraag, in hoeverre de partij die in 1945 legaal weerkeert veranderd is ten opzichte van de CPN in 1940.

In deze geschiedenis van de illegale CPN worden nieuwe schriftelijke bron­nen gebruikt, onder meer afkomstig uit het partijarchief van de CPN. Ook zijn interviews gemaakt met betrokkenen die op verschillende plaatsen in de illegale organisatie actief zijn geweest.

Hansje Galesloot en Susan Legéne schreven eerder over de geschiedenis van het communistische verzet en over de wijze waarop deze geschiedenis betrok­ken is in latere politieke conflicten in de CPN. Samen met Joop Morriën pu­bliceerden ze in een facsimile-uitgave een selectie van illegale nummers van De Waarheid (Pegasus 1980).