Paul de Groot

Paul de Groot (1899-1986) was tientallen jaren de onbetwiste leider van de communistische partij van Nederland. Hij werd geboren in Amsterdam, maar bracht zijn jeugdjaren door in Antwerpen. Via Duitsland en Frankrijk keerde hij terug naar Nederland. Van een klassenbewust diamantbewerker groeide hij uit tot Staatsvijand nummer 1.

De eerste drie jaar van de oorlog leidde De Groot de partij vanuit verschillende onderduikadressen. Bij een overval door de SD werden zijn vrouw en hun enige dochter gearresteerd en naar een vernietigingskamp gestuurd. Zelf wist hij te ontkomen. Het trauma raakte hij nooit meer kwijt.

Na de bevrijding kreeg de CPN tien kamerzetels. Ze was in Amsterdam de grootste partij. Tijdens de Koude Oorlog liep haar invloed snel terug. De Groot zal echter altijd nieuwe mogelijkheden en wist als geen ander zijn cohorte op te peppen. In 1977 keerde hij zich tegen het partijbestuur en kwam buiten de partij te staan. De laatste tien jaar leefde hij teruggetrokken in Zeist waar nog slechts enkel getrouwen toegang tot hem hadden.

Journalist Igor Cornelissen (Zwolle, 1935) beschreef jarenlang de op- en neergang van het communisme. Voor deze biografische schets haar hij als eerst inzage in de archieven van de BVD, die De Groot een kwart eeuw afluisterde. Hij sprak met tientallen veteranen die met De Groot hebben samengewerkt en dook in de papieren van de CPN en van Paul de Groot zelf. Zo ontstond een verbluffend beeld van de man die zowel grillig, hard en meedogenloos was als verlegen, zacht en emotioneel. geïllustrreerd zwart/wit