Fietsers die op de stoep en door rood licht rijden, automobilisten die aan elkaars bumpers kleven, jongeren die zonder geldig plaatsbewijs en scheldend in het openbaar vervoer rijden: het zijn vormen van normoverschrijdend gedrag. Ook bij zwartwerken, spijbelen en pesten op school, wanneer voetbalvandalen vechten en politici worden bedreigd, bij belastingontduiking en socialezekerheidsfraude worden normen overschreden. Normen geven aan wat ongewenst of onjuist is, wat niet mag, en vormen richtlijnen voor gedrag. Bij normen horen waarden, die formuleren wat wenselijk is: vrijheid, gelijkheid en gemeenschapszin, maar ook vrijheid van drukpers en meningsuiting, respect en rechtvaardigheid, naastenliefde en zorg voor het milieu.

Wat gij niet wilt dat U geschiedt … gaat over regels en normen, waarden en grondrechten; dus over gedrag, over onprettig gedrag (voordringen) waar we mee leren leven, onbehoorlijk gedrag (elkaar bespugen en pesten op school of op het werk) en onduldbaar gedrag (verbale bedreigingen) waar we tegen kunnen optreden, en onwettig gedrag (molesteren van treinpersoneel, een overval op een bankfiliaal), gedrag dat strafbaar is. Het gaat ook over de opvoeding thuis, de taken van het onderwijs, het samenleven met andere culturen - vooral met allochtonen - en de rol van de overheid binnen onze democratische rechtsstaat.