Over de schilderkunst is de eerste moderne theoretische verhandeling over het schilderen. De humanist, schilder en architect Leon Battista Alberti (1404-1472) schreef het boek in 1435 in Florence, mede als reactie op de vernieuwingen die destijds onder andere plaatsvonden in het werk van Giotto en Masaccio. Toen Alberti De pictura schreef werd de schilderkunst nog beschouwd als een ambacht. Door de theoretische fundering die hij de activiteit van de kunstenaar gaf, kon Alberti laten zien dat de schilderkunst niet alleen een ambacht is, maar vooral een intellectuele activiteit. Zijn boek is daarom niet alleen een verzameling van technische voorschriften over compositietechnieken, materiaalgebruik of lineair perspectief, maar ook een esthetische theorie van de schilderkunst. De pictura bepaalde de theoretische discussie tot ver in de negentiende eeuw, en was een belangrijke inspiratie voor Piero della Francesca, Manteqna en Leonardo da Vinci.