Aangenomen dat de waarheid een vrouw is dan hebben de filosofen, voor zover zij dogmatici waren, haar geweld aangedaan. Deze conclusie van Nietzsche begrijpen wij als het verlangen naar waarheid dat omgeslagen is in een verlangen om zich van de waarheid meester te maken. Er zijn veel filosofen die zo de wet van de taal miskend hebben: dit is het verbod om op de plaats van de waarheid te staan. Het is nochtans de grote paradox van ons bestaan: enerzijds zijn wij verplicht om naar waarheid te zoeken en anderzijds is het ons verboden om op de plaats van de waarheid te staan.

Dit verbod kennen wij als het oedipale verbod. Oedipus gelooft aanvankelijk dat onze taal adequaat met de werkelijkheid overeenkomt en het is pas achteraf dat hij tot het inzicht komt dat dit niet zo is. Hij komt tot het inzicht dat de woorden niet de dingen zijn waarvoor ze staan, maar namen waarmee we de dingen benoemen. Net als Oedipus moeten wij, in ons leven, deze psychologische ontwikkeling doormaken. Dit is de overgang van de imaginaire naar de symbolische orde. Wanneer dit niet gebeurt, dan zitten we in de psychopathologie. In de taal als waan, als dogmatiek, als retoriek of als vraag naar een absolute waarheid zien wij deze ontsporing van het menselijk subject. Met andere woorden, op de plaats van de waarheid, daar waar het object van ons verlangen volledig moet ingevuld worden, keert het goede om in het kwade. Dit is de betekenis van het oedipale verbod, het verbod dat God uitsprak tegen Adam en Eva.

Wandel met de auteur door de geschiedenis van de filosofie en merk dat, in het hebben van de waarheid, niet alleen de liefde voor de waarheid verdwijnt, maar ook het kwade begint.

Luc Taccoen is licentiaat in de wijsbegeerte en licentiaat in de klinische psychologie (KU Leuven). Hij werkte als klinisch psycholoog in het psychiatrisch ziekenhuis van de Broeders Alexianen in Tienen. Hij schreef eerder Gehoorzaamheid en perversie: over de wet van de taal als een verbod.