In het eerste deel van boek wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de Zaanstreek door de eeuwen heen. In het tweede deel wordt een groot aantal kenmerkende of belangwekkende panden uit de periode 1850-1940 behandeld. Aandacht wordt niet alleen besteed aan de industriële kernen zoals Zaandam, Koog aan de Zaan, Zaandijk, Krommenie, Wormer en Wormerveer maar ook aan het landelijke gebied van Oostzaan, Jisp, Westzaan en Assendelft.
Duidelijk wordt dat de Zaanstreek een schat herbergt aan historische fabriekspanden van (inter)nationale waarde. Ook de statige villa's naast de eenvoudige arbeiderswijken, de indrukwekkende boerdeijen in het veenlandschap, de verborgen forten van de Stelling van Amsterdam en de tot in de 20ste eeuw in gebruik gebleven houtbouw maken duidelijk dat het gebied een geheel eigen karakter heeft.