Tijd van steden en staten (1000-1500)

De Kleine Geschiedenis van Nederland brengt in tien toegankelijk geschreven delen een uniek overzicht van de vaderlandse geschiedenis, opgebouwd rond de canon van het Nederlandse geschiedenisonderwijs. De voor het onderwijs voorgeschreven kenmerkende aspecten van elk van de tien tijdvakken uit die canon worden besproken, waardoor ook een verbinding wordt gelegd tussen de Nederlandse en de algemene geschiedenis. Elk deel in de serie behandelt een van de tien tijdvakken met een aantal bijbehorende kenmerken, zoals feodalisme voor de vroege middeleeuwen, ontdekkingsreizen voor de zestiende eeuw, industriële revolutie voor de negentiende eeuw, en wereldoorlogen en crisis voor de twintigste eeuw. De Nederlandse situatie wordt telkens afgezet tegen de achtergrond van zo'n algemeen Europees of mondiaal verschijnsel. De Kleine Geschiedenis van Nederland gaat niet alleen over de groten, maar ook over de gewone mensen. Door de thematische aanpak hebben de delen vaak een verrassende inhoud, die de bekende en aloude vaderlandse geschiedenis aanvult en verrijkt. Aan het begin van het tweede millennium bestond Nederland nog voornamelijk uit bos en moeras. Her en der lagen wat boerengemeenschappen. Het gezag over deze dorpelingen werd uitgeoefend door plaatselijke adellijke geslachten. Vijfhonderd jaar later was ons land totaal veranderd. Veel bossen waren gerooid en de moerassen gedempt. Vooral in het westen waren steden tot ontwikkeling gekomen dankzij de opbloei van de handel en nijverheid. Tegelijkertijd was het gezag over de Nederlanden in handen geraakt van de hertogen van Bourgondië. Zij werden steeds afhankelijker van de steden. Over deze twee ontwikkelingen gaat het vooral in deel vier van de Kleine Geschiedenis van Nederland.