Hoe en onder welke historische omstandigheden gaan mensen vreemdelingen als medemensen of zelfs als gelijken beschouwen? Gelijkheidsideeën zijn te vinden in de grote wereldgodsdiensten, maar ook in de Griekse en Chinese filosofie. Geschiedschrijvers in verschillende werelddelen, zoals Herodotus, Ssu-ma Ch'ien en Ibn Khaldun, herwaardeerden de nomadische culturen. Later bestreden Bartolomé de Las Casas, Montaigne en Diderot de opvatting dat de inheemse Amerikanen en de Polynesiërs barbaarse wilden waren. Na 1900 vinden we nieuwe gelijkheidsideeën bij de Amerikaanse antropoloog Franz Boas, de Afrikaans-Amerikaanse schrijver William Du Bois, en in de filosofie van Mahatma Gandhi. De 'Universal Declaration of Human Rights' blijkt een minder 'westerse' onderneming dan vaak is beweerd. De meeste boeken over cultuurverschil leggen de nadruk op ongelijkheid en confrontatie, maar De uitvinding van de mensheid draait het perspectief om. Met een verbluffende kennis van zaken geeft Siep Stuurman een beknopte wereldgeschiedenis van denkbeelden over gelijkheid die de grenzen van culturen en civilisaties overschrijden.