Ernst Kossmann (1922-2003) is de laatste Nederlandse historicus die met gezag kon spreken en oordelen over het geheel van de Nederlandse geschiedenis. Zijn inzichten in hoe men in de zestiende eeuw de Opstand tegen Spanje legitimeerde zijn even origineel en waardevol als wat hij schreef over de Patriottentijd, over de totstandkoming van het systeem van 1848, de cultuur en samenleving van het breukvlak van de negentiende en twintigste eeuw, of over de verwarringen van '1968'. Kossmann wist in zijn geschiedschrijving eruditie, diepgang en een onovertroffen kennis van zaken te paren aan een superieure schrijfstijl. De opstellen in deze bundel zijn een selectie uit het beste in zijn omvangrijke oeuvre.