Vantoen.nu - Erasmus in zijn tijd 90e druk is een boek van L. Bouyer uitgegeven bij Uitgeverij het Spectrum. ISBN 9789031503650

Erasmus van Rotterdam is een beroemd man. Maar zijn geschriften leest vrijwel niemand. Of het moet de speelse Lof der Zotheid zijn, die dan nog dikwijls wordt misverstaan. Geen enkel bondig gezegde is van deze denker en aartsschrijver in omloop gebleven. Voor 3 de massa is hij niet meer dan een naam en een ongelijk standbeeld.
Het is trouwens verre van gemakkelijk hem te leren kennen. Reeds zijn tijdgenoten hadden daar moeite mee. Al was hij als weinig anderen op vriendschap gesteld, hij liet zich voor geen enkel team vinden en verhuisde liever dan dat hij de indruk wekte tot een kongsi te zijn toegetreden. Erasmus ging zijn eigen gang (niet onverstoorbaar overigens, want weinig briefschrijvers hebben zo uitvoerig over hun ongemakken uitgeweid als hij).
Hieruit komt het voort dat hij de geschiedenis is ingegaan als een mythe: een ongelezen en ongeciteerd genie, wiens uiterst genuanceerde trekken gemakkelijk werden mistekend. Voor die van de Nieuwe Leer werd hij na zijn dood een soort profeet, al was hij het in zijn latere jaren steeds meer oneens met hen geweest. Katholieken van een nieuwe generatie beschouwden hem op zag van enkele Spaanse theologen als een hoogst gevaarlijk auteur, hoewel hij onveranderlijk trouw aan de Oude Kerk was gebleven. Pedante latinisten vereerden hem als hun idool, zonder te zien hoe levendig deze Prins der bonae fiterae zich steeds had uitgedrukt.
De oorspronkelijkheid van Erasmus valt slechts te duiden in het kader van het Christelijke Humanisme, het hoogtepunt hebben waarvan zijn denken en arbeid gevormd. Vandaar dat Bouyer Erasmus' spoor begint te trekken enkele tientallen jaren voor deze werd geboren. De epiloog, daarentegen, is uiterst kort. Twintig jaar na zijn dood was er voor zijn denkvorm maar weinig ruimte overgebleven (al zouden de Nederlandse rekkelijken zich aan hem verwant blijven voelen). Eerst in onze tijd schijnt het mogelijk zijn bedoelingen weer te verstaan.