Nergens heeft een dam zo overtuigend zijn oorspronkelijke functie behouden als in Zaandam. Zonder de Hogendam, die in de dertiende eeuw werd aangelegd en die gedeeltelijk nog bestaat, zou de industriële Zaanstreek nooit zo een grote bloei hebben bereikt. De dam was een afsluiting om het Hollands Noorderkwartier te beschermen tegen het open IJ. Voor de schepen boden de drie sluizen, een overtoom en een haven juist een doorgang. De zevenhonderdjarige geschiedenis van deze Zaanse dam geeft tegelijk het beeld van een levendig stadscentrum met een komen en gaan van vrachtschepen, van keizers en kunstenaars, van veerboten en passagiers. Vele afbeeldingen illustreren de ontwikkeling en laten de prachtige bebouwing van een bruisende stadskern zien.