In de woeste bergen van Noord-Italië aan het einde van de 19e eeuw wordt een 15jarig meisje door haar vader ingewijd in de gevaren van de tabakssmokkel.

‘Het laatste vaderland’ van Matteo Righetto gaat over Jole, de vijftienjarige dochter van een tabaksboer in de hooggelegen, bergachtige grensstreek tussen Italië en Oostenrijk, die voor het eerst met haar vader meegaat om tabak over de grens te smokkelen. Zonder de extra inkomsten zal het gezin verhongeren. Jole beseft hoe gevaarlijk de tocht zal zijn, met grenswachters, wilde dieren, hoge bergpassen en woeste weersomstandigheden, maar ze is ook razend trots dat haar vader haar meevraagt. Als hij echter op een gegeven moment niet terugkeert van een smokkeltocht, gaat Jole in haar eentje naar hem op zoek. Een paar jaar later zal ze het heft – en haar vaders geweer – opnieuw in handen moeten nemen om het voortbestaan van haar familie veilig te stellen. ‘Het laatste vaderland’ bevat de drie korte romans ‘Over de grens’, ‘Het laatste vaderland’ en ‘Het beloofde land’, die in Italië verschenen als de ‘Trilogie van het vaderland’.