Nog altijd de grootste mijlpaal in de geschiedenis van de Nederlandse letterkunde is het jaar 1885, met de oprichting van het tijdschrift De Nieuwe Gids. Het eerste nummer opende met de eerste aflevering van iets wat op het eerste gezicht een sprookje voorkinderen leek. En niet alleen op het eerste gezicht: de laatste aflevering van het sprookje besluit met de woorden: ?Wellicht vertel ik u eenmaal meer van de kleine Johannes, doch op een sprookje zal het dan niet meer gelijken.?
Toch was dat sprookje op zijn plaats als boegbeeld van de Beweging van Tachtig: het is nog steeds een van de klassieke teksten, niet alleen van die beweging, maar van de Nederlandse letterkunde als geheel.