Het lijken twee onverenigbare zaken, de bijbel en het postmodernisme. In De sarcofaag van het Woord laat de auteur zien dat er een overeenkomst bestaat tussen het mystieke, onuitsprekelijk karakter van de openbaring in het Johannesevangelie en dat wat heden ten dage het postmoderne weten wordt genoemd.

Postmoderniteit is een uitdrukking van het besef dat zelfs de onzegbaarheid en de onpresenteerbaarheid van bepaalde zaken niet te verwoorden zijn. Dat is geen nieuwe ontdekking en zelfs de manier van omgaan met die ontdekking is niet nieuw. De deconstructie van pogingen om het onzegbare in metafysische begrippen als eenheid, waarheid en werkelijkheid vast te leggen is een onderneming die zo oud is als die begrippen zelf. In het Johannesevangelie komen precies deze begrippen - werkelijkheid, waarheid en eenheid - op heel eigen wijze ter sprake.

De vooronderstelling van De sarcofaag van het Woord is dat onzegbaarheid en onpresenteerbaarheid het hart van het Johannesevangelie vormen. In de mystieke, onuitsprekelijke kern van dit evangelie is het postmoderne en deconstructieve denken intrinsiek aanwezig. In twee delen wordt deze vooronderstelling uitgewerkt. Het eerste deel bespreekt het karakteristieke taalgebruik van de postmoderne, deconstructieve filosofie zoals dit in het werk van met name Jacques Derrida en Jean-François Lyotard voorkomt. Het tweede deel legt een verband met het Johannesevangelie en het handelen en spreken van Jezus in dit evangelie. Het postmoderne besef van de onpresenteerbaarheid van het onpresenteerbare komt door de specifieke openbaringsidee van het Johannesevangelie in een ander perspectief te staan. En omgekeerd werpt dit besef op het spreken en handelen van de johanneïsche Jezus een heel eigen licht.

Patrick Chatelion Counet (1954) is universitair docent en onderzoeker op het gebied van de exegese van het Nieuwe Testament aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.

uitgeverij kok