Op 3 juni 1924, dus ruim vijftig jaar geleden, overleed in een sanatorium bij Wenen de schrijver Franz Kafka. Hij werd 41 jaar. Weinigen konden toen vermoeden dat zijn niet zo omvangrijke literaire nalatenschap een hoogtepunt zou gaan vormen in de moderne wereldliteratuur. De bibliografie van boeken en artikelen over zijn werk en leven beslaat al vele duizenden titels.

In Franz Kafka of Schrijven uit onmacht vormt de geschiedenis van de Kafka-waardering in het algemeen (Franse surrealisten, Angelsaksische wereld, de betrekkelijk late doorbraak in Duitsland, de existentialistische Kafka-golf, Kafka als absurdist en magisch realist, enzovoort) en die in Nederland en Tsjechoslowakije in het bijzonder het uitgangspunt. Centraal staat de vraag: waaruit valt te verklaren dat het werk zoveel teweegbracht? Hoe komt het dat men er zoveel verschillende kanten mee uit kan?

Leven en persoonlijkheid, schrijftechniek en levensvisie van Kafka vallen het beste te beschrijven in relatie tot een brede schets van de hístorischsociale achtergrond. Verhaar inventariseert de metafysische (christelijke en joodse), filosofische, marxistische, psychologische en literairwetenschappelijke optiek op de man en zijn werk. Ten slotte komt hij tot een briljante persoonlijke evaluatie.

Herman Verhaar (I944) — een snel opkomend essayist — heeft niet de zoveelste Kafka-biografie of de zoveelste ‘duiding’ van zijn werk willen schrijven. Hij probeert zich in dit boek een weg te banen door het doolhof dat rondom Kafka is gegroeid en te komen tot een eigen visie op Kafka's betekenis en de boeiende kracht van zijn verbeelding. Hij deed daartoe onder meer een onderzoek naar de plaatsen die een grote rol hebben gespeeld in Kafka's leven en werk. Verhaar reisde daarvoor diverse malen naar Praag en andere plaatsen in Tsjechoslowakije.

In zijn bijdragen in enkele literaire tijdschriften heeft Verhaar zich doen kennen als een zeer kernachtig formulerend essayist. Zijn boek zal door de originele, goeddeels buiten de gewone werkwijze van de officiële literatuurgeschiedenis vallende benadering, zeker sterk de aandacht trekken.