De zwanen van het IJ is het laatste deel van de drieluik poëtische stadsverkenningen dat Guus Luijters schreef over Amsterdam. De dichter volgt in deze verzen het water zoals het zich in de stad vertakt, het water dat de stad niet alleen weerspiegelt, maar ook vastlegt en zo als geheugen dient. In De zwanen van het IJ ligt de maan op de Koekjesbrug blijkt God een tram, en wordt echt nóóit kleine zeelt gevangen.