De kerken verkondigen het geloof en de wijsgeren geloven in de rede. Daarnaast heeft in het Westen vanaf het begin van onze jaartelling altijd een stroming bestaan, die uitging van de religieuze ervaring en zich uitdrukte in beelden. Zij wordt Gnosis of Gnostiek genoemd, afgeleid van het Griekse woord voor kennis. Recente vondsten van handschriften in Egypte, maar ook Chinees Turkestan, hebben aangetoond dat deze Gnosis in Alexandrië is ontstaan en in Azië in de derde eeuw een wereldgodsdienst is geworden. Daaruit zijn ook de middeleeuwse Katharen voortgekomen. De Gnosis van de moderne tijd begint in 1600 met de schoenmaker Jacob Boehme en heeft grote invloed gehad in later eeuwen.
GILLES QUISPEL studeerde Klassieke Talen en Theologie en promoveerde in 1943 op een proefschrift over een geschrift van Tertullianus. Hij publiceerde in 1956 een vertaling van het Evangelie van Thomas. Na zijn emeritaat verschenen van zijn hand De hermetische Asclepius en Het Evangelie van Thomas en samen met R. van den Broek Het Corpus Hermeticum.