Danzig, de geboortestad van Günter Grass, is het bijna mythische middelpunt van zijn eerste romans, waartoe ook Kat en muis behoort. Grass brengt daarin de wereld van zijn jeugd in kaart, vooral de jaren dertig en veertig, als de slagschaduw van het nazisme ook over het stadje aan de Oostzee valt.
De ongekroonde aanvoerder van een groepje gymnasiasten is de eerzuchtige Joachim Mahlke, die geplaagd wordt door een enorme adamsappel. Hij wil eigenlijk clown worden, maar hij wordt soldaat in Hitlers leger en verwerft een hoge militaire onderscheiding. Terug in Danzig, terug bij zijn vrienden, durft hij het normale leven niet aan.