Stroom

Waterscooters schieten tussen grote vrachtschepen door. Suppers in zwembroek peddelen langs vervallen pakhuizen en hagelnieuwe appartementen. Langs De Zaan bestaat alles naast elkaar. Fotografen Bert Verhoeff en David Galjaard, beide sinds een paar jaar bewoners van de Zaanstreek, ontwikkelden een fascinatie voor de bijzondere combinatie van industrie, recreatie en bewoning. Ruim drie jaar lang fotografeerden zij mensen, bedrijven, bouwprojecten en het leven op straat. Wie meekijkt door hun lens, ontdekt een gebied dat grote veranderingen doormaakt.

Dankzij de Zaan, die dwars door de streek stroomt, is deze regio al eeuwen een knooppunt van handel en industrie. Maar in de afgelopen decennia is de streek aan grote verandering onderhevig: steeds meer industrieën trekken weg; lege fabrieksterreinen krijgen nieuwe bestemmingen en Amsterdammers komen er wonen. En toch verdwijnt niet alle bedrijvigheid. De Zaanstreek blijft een bijzondere mix van wonen en werken.

De resultaten van de tocht langs De Zaan die Verhoeff en Galjaard tussen 2020 en 2023 aflegden, zijn te zien in de tentoonstelling in het Zaans Museum en zijn gebundeld in de gelijknamige publicatie: Stroom. De Zaan in beweging. De prachtige fotoserie doet precies wat zij moet doen: zij verwondert en zet ons aan het denken over het leven, nu en in de toekomst.

De sociale en ruimtelijke transitie die door de fotografen in beeld is gebracht, is ook in andere delen van Nederland gaande, maar nergens zo zichtbaar als aan de oevers van de Zaan. Deze veranderingen hebben grote gevolgen voor de leefomgeving en roepen nieuwe vraagstukken op. In het inleidende essay van dit boek neemt Floris Alkemade, architect en voormalig rijksbouwmeester, u mee langs de Zaan en deelt zijn fascinatie voor de tegenstellingen die deze streek kenmerken. Een uitnodiging om na te denken over een eigen plek en ons aandeel in de veranderende omgeving. Daarnaast beschrijft Verhoeff de ervaringen, ontmoetingen en observaties die de fotografen tijdens het maken van de serie hadden.