De glimlach van de onbekende zeeman van de Italiaanse auteur Vincenzo Consolo, vertaald door Cees Wagemans, is het tweede werk van Consolo dat in het Nederlands is vertaald. Als Garibaldi met zijn roodgehemde volgelingen ('I Mille') in 1860 voet aan wal zet op Sicilië om het eiland te bevrijden van het juk van de Bourbons, is dat voor de boeren en arbeiders van het plaatsje Alcàra Li Fusi een goede aanleiding zich te ontdoen van hun onderdrukkers, de plaatselijke adel en notabelen. De bloedige opstand wordt echter neergeslagen en de gevangengenomen rebellen wacht een gruwelijk lot. Eén van de edellieden, baron Mandralisca, die getuige is geweest van de wreedheden over-en-weer, werpt zich op als spreekbuis voor de opstandelingen - die niet geleerd hebben te lezen en te schrijven en dus ook niet voor hun rechten weten op te komen - om hun geschiedenis te beschrijven en op deze manier de nieuwe machthebbers tot clementie te bewegen. De roman geeft de gedaanteverandering van Mandralisca weer in een bloemrijk taalgebruik, een nieuw licht op het politieke en sociale klimaat tijdens de Eenwording van Italië.