Al te vaak wordt er over Syrië gesproken zonder met de Syriërs zelf te spreken. 'Niemandsland' laat hen eindelijk aan het woord.

In Niemandsland trekt Midden-Oostenkenner Willem Staes dwars door Syrië, Libanon, Turkije, Jordanië en Irak. Tijdens negen reizen tussen augustus 2021 en maart 2023 stelt hij er met eigen ogen vast hoe Syrische vluchtelingen zich in de meest uitzichtloze situatie bevinden sinds de Syrische revolutie in 2011.

Ze zitten gevangen in een onzichtbaar 'niemandsland', tussen hamer en aambeeld: een land waarnaar ze niet terug kunnen keren, buurlanden die hen niet langer willen opvangen, en Europese landen die hen op steeds gewelddadigere wijze de toegang ontzeggen. Hun situatie werd bovendien nog verergerd door de aardbevingen van 6 februari 2023, die een spoor van dood en vernieling doorheen de regio trokken.

Een ongemakkelijke waarheid dringt zich daarbij op: het Europese 'model' van opvang in de regio kraakt en schuurt in zijn voegen. Het is steeds meer een luchtkasteel, een fata morgana dat sommigen hopen te zien, maar dat in de realiteit niet bestaat. Het totale gebrek aan oplossingen voor Syrische vluchtelingen zaaide ondertussen de kiemen voor een nieuwe vluchtelingencrisis, waarbij grote aantallen Syriërs opnieuw Europa proberen te bereiken.