Participatie in het onderwijs gaat over 'onderzoek met en door leerlingen' in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Het betreft onderzoek naar de visies die zij hebben op aspecten van hun leefwereld binnen, maar ook buiten de school of opleiding, zoals musea en bibliotheken. Het doel hiervan is hen te betrekken bij het begrijpen en vormgeven van omgevingen waarin zij leren. Dat gebeurt door hen daar zelf systematisch informatie over te laten verzamelen op basis waarvan zij aanbevelingen ter verbetering kunnen doen.
Er wordt in dit boek onder andere antwoord gegeven op de vraag wat bedoeld wordt met 'onderzoek met en door leerlingen', waar dit idee vandaan komt en wat het belang ervan is. Eén en ander wordt geïllustreerd aan de hand van voorbeelden uit de reguliere en speciale onderwijspraktijk in Nederland en Australië. Ook worden concrete aanwijzingen gegeven aan de hand waarvan professionals aan de slag kunnen. De onderwijspraktijk staat hierbij centraal, maar de gepresenteerde ideeën zijn ook makkelijk te vertalen naar andere pedagogische contexten, zoals de jeugdhulpverlening en de zorg.

Gijs Verbeek (onderwijskundige) heeft zowel onderwijservaring als tweedegraads biologieleraar in het voortgezet onderwijs als in het hbo en werkte ook bij een huiswerkbegeleidingsinstituut. Hij deed gedurende drie jaar onderzoekservaring op bij twee lectoraten van de Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie. Momenteel werkt hij als zelfstandig onderwijskundige, is hij een van de initiatiefnemers en partners van ActieonderzoekAnders en werkt hij als redacteur voor het NIVOZ-forum (Nederlands Instituut voor onderwijs en opvoedingszaken).

Petra Ponte (pedagoog en onderwijskundige) wordt nationaal en internationaal erkend als autoriteit op het gebied van actieonderzoek en andere vormen van praktijkgericht onderzoek. Zij was tot 1 juli 2012 lector aan de Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie. Momenteel is zij Honorary Professor aan de Universiteit van Sydney, en Adjunct Professor bij de Charles Sturt University, in Wagga Wagga (beide in Australië). Zij geeft (online) advies en is een van de partners van ActieonderzoekAnders. Eerder verscheen van haar hand: 'Onderwijs en onderzoek van eigen makelij: onderzoek met en door leraren' (Ponte, 2012).