De Friese terpen, kunstmatig opgeworpen heuvels, beschermden de dorpelingen tegen de grillen van de Waddenzee. Maar water was niet het enige gevaar waar de middeleeuwse Fries zich tegen moest kunnen verweren. Op de honderden terpen van middeleeuws Friesland stond daarom vaak ook een stins: een verdedigbare, bewoonbare stenen toren met dikke muren, waarin de bewoners zich voor plunderaars en belegeraars konden verschuilen. Toen de stenen huizen hun verdedigingsfunctie verloren, werden de stinzen omgebouwd tot rijke herenhuizen die vaak in het bezit waren van welgestelde adellijke families. Bij latere verbouwingen verdwenen de stenen torens vaak volledig. Wat restte was een state.

Van de honderden stinzen die ooit in middeleeuws Friesland te vinden waren, heeft alleen de Schierstins nagenoeg onveranderd de tand des tijds doorstaan. Toch zijn er vele bouwwerken die sporen in zich dragen van deze eerste stenen huizen, van stadsstinzen en staten tot buitenplaatsen, en zo het verhaal van dit rijke Friese erfgoed vertellen. Even belangwekkend zijn de weelderige tuinen waar de statige panden door worden omsloten, vol van stinzenplanten, die elk voorjaar weer zorgen voor een eruptie van kleur.

Erfgoed in Friesland. Stinzen en staten biedt een rijk geïllustreerd cultuurhistorisch overzicht, met aandacht voor de veelzijdige geschiedenis van dit typisch Friese erfgoed, maar met de focus op wat er vandaag de dag nog te bewonderen valt. Hierdoor vormt het boek een ideaal startpunt voor een eigen verkenning van deze statige huizen en speelse tuinen, want met kennis zie je meer!