In 'De eerste Gouden Eeuw' vertelt Luit van der Tuuk over handel en scheepvaart in de vroege middeleeuwen. Toen, betoogt Van der Tuuk, werd reeds de basis gelegd voor de latere 'Gouden Eeuw'.

In de dertiende eeuw ontstond de Hanze, een succesvol samenwerkingsverband van diverse handelsplaatsen. Uit deze periode is een groot aantal scheepswrakken teruggevonden, die ons informatie verschaffen over de scheepsbouw uit die tijd. Uit de vroegere middeleeuwen is dergelijk materiaal nauwelijks voor handen. De weinige bronnen die er zijn, zijn fragmentarisch. Des te verrassender is het beeld dat Van der Tuuk schetst van de Nederlandse scheepvaart in de vroege middeleeuwen, waarin, betoogt hij, de basis werd gelegd voor latere 'Gouden Eeuw'.