Rome aan tafel: ideaal en praktijk van het Romeinse diner

Niets draagt méér bij aan een gelukkig leven dan de gezamenlijke maaltijd

(Cicero). Gezamenlijke maaltijden hadden een belangrijke functie in het sociale netwerk van de Romeinse elite. Deze maaltijd werd vaak een convivium genoemd, letterlijk een samen-leving. In de literatuur wordt het convivium meestal als een ideaalbeeld, de harmonie tussen vriendschap (amicitia), gelijkheid (aequitas) en eenvoud (simplicitas), voorgesteld. Het aan één tafel samen aanliggen, belichaamde het ideaal van gelijkwaardigheid en eensgezindheid, deelname aan ontspannende culturele of filosofische gesprekken en het genieten van een eenvoudige, met zorg samengestelde maaltijd.

Dit lijkt in schril contrast te staan met het beeld dat vooral uit het oude Rome tijdens de Keizertijd is overgeleverd, waarin de ondergang van het Romeinse rijk werd toegeschreven aan de enorme decadentie en weeldezucht van de elite onder andere tijdens diners en banketten.

Waarom koppelde de Romeinse elite juist deze idealen aan de maaltijd, en hoe ging het er in werkelijkheid aan toe? Waardoor werd de afstand tussen het ideaal en de praktijk veroorzaakt? En waarom voelde de elite desondanks de behoefte dit ideaal van eenvoud en gelijkwaardigheid aan tafel hoog te houden? Dit onderzoek geeft antwoord op bovenstaande vragen.

Over de auteur

Colette Planken (1976) is in 2001 afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Leiden in de studie Griekse en Latijnse Talen en Culturen, met als afstudeerrichting Oude Geschiedenis. Zij ontving de Fruin prijs van de Universiteit van Leiden voor de beste historische scriptie.