In de Middeleeuwen hebben hard werkende boeren het grote veenmoeras ten noorden van Amsterdam en ten oosten van de Zaan ontgonnen en daar een dorp gesticht: Oostzaan. Door het opwerpen van terpen en dijken hielden ze hon land droog. In de eeuwen daarna groeide deze kleine nederzetting uit tot een welvarende gemeenschap. Waren de Oostzaners in het begin boeren en vissers, vanaf de 16' eeuw voeren ze als handelaars naar alle delen van Europa en ver daarbuiten. Ook waren ze in de Noordelijke IJszee te vinden als walvisvaarders. Na een zware economische inzinking op het einde van de 18 eeuw bloeide het dorp na 1850

weer op. Oostzaan heeft allerlei opmerkelijke figuren voortgebracht, zoals de onbekende handelaar die al rond 1500 als één van de eerste Hollanders handel dreef op Spanje en daar fraai aardewerk vandaan haalde, de schilder Jacob Corneliszoon van Oossanen wiens werken nu in musea over de hele wereld te zien zijn, Claes Compaen, één van de meest succesvolle zeerovers die er ooit heeft geleefd en Albert Heijn, die zijn bescheiden kruidenierswinkeltje uitbouwde tot een wereldbedrijf.
In dit boek wordt aan de hand van archeologisch onderzoek een beeld geschetst van de geschiedenis van dit opmerkelijke dorp en zijn soms even opmerkelijke bewoners. De ontginning van het veenmoeras en het ontstaan van het lintdorp worden beschreven aan de hand van vondsten, opgravingen en oude slotenpatronen. De rijkdom in de 16 en 17 eeuw, en de armoede uit de periode daarna, kan worden afgelezen uit het aardewerk, glas en metaal dat tijdens verschillende opgravingen is aangetroffen, terwijl de opgegraven funderingen en huisplattegronden de ontwikkeling laten zien van Middeleeuwse plaggenhutten naar fraaie stenen woningen.