"Limburg 'door WAER en WIND'
Het weer is van iedereen. Iedereen praat erover, heeft er een mening over en heeft er verstand van of doet alsóf. Wie goed beslagen ten ijs wil komen als het populairste gespreksonderwerp ter wereld aan de orde komt, hoeft binnenkort maar naar Door waer en wind te grijpen. Een Limburgs weerboek, gedestilleerd uit het omvangrijke archief en de brede kennis van weerman Thijs Zeelen.
door Guus Urlings
Hoe mooi het weer kan zijn in Limburg, maar ook hoe extreem het soms tekeer kan gaan. Dat is het verhaal dat weerman Thijs Zeelen uit
Kessel (Meteo Limburg) heeft vastgelegd in Door waer en wind. Het eerste Limburgse weerboek, zeg maar.
Boeken over het weer zijn populair. Geen wonder. Iedereen heeft met het weer te maken, niemand kan er omheen. Het is mede bepalend voor het ritme van ons dagelijks leven. Voor wie een praatje aan wil knopen is het een handige binnenkomer en als er een ongemakkelijke stilte valt in de conversatie is het een mooie katalysator om de boel weer aan de gang te krijgen.
Want over het weer heeft iedereen een mening. 'Koud? Dit stelt toch niks voor… Weet je wanneer het écht koud was? Carnaval, 1986. Toen vroren de lippen van de trompettist van onze zaate hermenie aan zijn instrument vast…'
Dat soort gesprekken, u kent ze ongetwijfeld. Het is bieden en overbieden. Als iemand zich beklaagt omdat het wel érg heet is, of erg nat, of ijskoud, dan zijn er bijna altijd momenten in de weerhistorie te vinden waarop het nóg heter, nóg natter, nóg kouder was.
Door waer en wind is, met zijn overvloed aan weerfeiten en weercijfers, een perfect geheugensteuntje voor wie écht wil weten hoe het weer zich sinds 1946 - het begin van de metingen van het KNMI op de luchthaven in Beek - in Limburg heeft gedragen. Vaak gaat de blik zelfs nog wat verder terug en wordt de reeks metingen uit de kast gehaald die het KNMI van 1852 tot 1985 in Maastricht heeft verricht. Per decade (periode van tien dagen) staan die concrete gegevens, netjes gemiddeld, op een rijtje. Maar per decade worden ook de extremen aangegeven, de grootste afwijkingen die zich in de Limburgse weerhistorie ten opzichte van het gemiddelde hebben voorgedaan. En juist die extremen blijven in de herinnering hangen en zijn dus vaak de ijkpunten voor het menselijke weergeheugen. Wat moet een mens met gemiddelden?
Wie herinnert ze zich niet, de grote Maasoverstroming in de natste decade van 1995 (21 tot en met 31 januari), die vroege en ijzig koude carnaval van begin februari 1986 en daar tegenover het lenteachtige weer (in Limburg ruim 17 graden) tijdens diezelfde vroege februaridagen in 2002, toen prins Willem-Alexander en prinses Maxima elkaar het ja-woord gaven? Of het bloedhete Oud-Limburgs Schuttersfeest in juli 1976, toen het kwik in Ool-Herten 's middags in de schaduw opliep tot rond de 35 graden? Of - om even bij de schutters te blijven - het dramatische Zuid-Limburgse Federatiefeest van 17 juli 1983 in Montfort, toen een extreem zware windstoot een feesttent sloopte, warbij tal van gewonden en twee doden vielen. Of… De verhalen - vaak geïllustreerd met vet bekopte krantenknipsels - buitelen onafgebroken over elkaar heen.
Wie daar nog niet genoeg aan heeft, kan zich aan de hand van talloze weerweetjes verdiepen in de algemene beginselen van de weerkunde of een vergelijkend warenonderzoek instellen naar de bonte collectie weerspreuken uit de volksweerkunde die met gulle hand over de pagina's zijn uitgestrooid. 'Hoondsdaag mit veul raegen gaeve euren zaegen. Zien ze evvel licht en klaor, verwaacht dan 'n hieël gooi jaor' (Venray). Van die dingen.
Hoe fotogeniek het weer onder bijna alle omstandigheden is, valt nauwelijks in woorden uit te drukken. Wie het boek doorbladert, komt een omvangrijke collectie schitterende weerfoto's tegen, gemaakt door een legertje van enthousiaste Limburgse amateurfotografen. Conclusie: ook in Limburg heeft zelfs het slechtste weer zijn mooie, zijn indrukwekkende, zijn poëtische kanten. Je mo