‘Er is een land waar alleenstaande moeders willen wonen’

Vijftig jaar geleden bracht Anja Meulenbelt haar kind alleen groot. Ze kwam in contact met Single SuperMom en ontdekte dat er nog nauwelijks iets is verbeterd. Ze was geschokt. Samen met Eva Yoo Ri Brussaard, oprichter en directeur van Single SuperMom, besloot ze uit te zoeken wat de oorzaak is van de hardnekkige achterstand van alleenstaande moeders. Die zijn volgens haar door alle politieke partijen én door het feminisme in de steek gelaten. Samen schreven ze het boek ‘Er is een land waar alleenstaande moeders willen wonen’.

De helft van alle alleenstaande moeders in Nederland leeft in armoede of heeft moeite de eindjes aan elkaar te knopen. Bijna 1 op de 5 moeders leeft van de bijstand. Veel anderen zijn werkende armen. Zij verdienen vaak niet genoeg om met hun kind of kinderen van te leven. Ze hebben flex- of 0-urencontracten en werken voor een minimumloon waarvan je niet kunt bestaan.

Geen keuze
Door een opeenstapeling van problemen lukt het veel moeders niet uit de armoedespiraal te komen. Dat is echter niet onvermijdelijk, stellen Anja en Eva in hun boek. In een land als Nederland is armoede een keuze. Niet van de moeders, maar van de maatschappij.

Klem
In het boek ‘Er is een land waar alleenstaande moeders willen wonen’ laten zij aan de hand van onderzoek, ervaringsverhalen en interviews met deskundigen en beleidsmakers zien dat moeders die hun kinderen alleen (moeten) opvoeden, klem zitten. Klem tussen:

• werk dat geen rekening houdt met hun zorgtaken en geen of te dure kinderopvang
• beleid dat niet is afgestemd op alleenstaande moeders
• thuis alleen staan voor alle huishoudelijke en zorgtaken.

Een onmogelijke driehoek, waarop socioloog Rense Nieuwenhuis van de Universiteit van Stockholm, in zijn hoofdstuk over genderongelijkheid en de levensloop vanuit wetenschappelijk perspectief ingaat.

Geen kans op verbetering
Alleenstaande moeders kunnen geen kant op. Tijd en financiële ruimte om hun positie te verbeteren is er niet. De alimentatie waarop ze recht hebben wordt niet betaald. Het co-ouderschap dat is afgesproken niet ingevuld. En veel moeders komen in een sociaal isolement doordat ze alleen nog maar bezig zijn met overleven in plaats van met leven. Armoede maakt onmachtig.

Kinderarmoede bestaat niet
De overheid stelt veel geld beschikbaar voor kinderarmoede. Maar waarom hebben we het over kinderarmoede als het gaat om kinderen van arme ouders? De hulp in natura aan kinderen, zoals een fiets, laptop of gratis lidmaatschap aan de sportclub, doet niets aan de oorzaak van de problemen. En juist dat is nodig. Daarom doen Anja en Eva in hun boek een aantal aanbevelingen:

• Kinderopvang is een basisvoorziening en moet gratis zijn, ook voor moeders die hun opleiding willen afmaken of in een leer-werktraject zitten.
• Het minimumloon moet hoog genoeg zijn om als alleenstaande ouder een gezin van te kunnen onderhouden.
• Het toeslagensysteem moet eenvoudiger en alleenstaande ouders beter en efficiënter ondersteunen om hun positie te verbeteren.
• Er moeten voldoende sociale huurwoningen zijn, zodat moeders na een scheiding niet meer in de opvang terechtkomen of zelfs op straat.
• Er moet veel meer aandacht zijn voor mannenemancipatie, zodat zorg en werk eerlijker worden verdeeld en moeders economisch zelfstandig kunnen blijven, ook als de kinderen klein zijn.

1 op de tien
In Nederland wordt inmiddels bijna 1 op de 10 kinderen geboren in een eenoudergezin. Een op de drie huwelijken eindigt in een scheiding. Daarbij komen scheidingen veel vaker voor aan de onderkant van de samenleving dan onder hoogopgeleide, goed verdienende Nederlanders. Scheiden zorgt voor armoede, maar armoede zorgt ook voor meer scheidingen.

Belangrijk voor iedereen!
De alleenstaande moeder is een gegeven in de samenleving. Het wordt tijd dat de samenleving ook ingericht is op de alleenstaande moeder. In hun boek laten Anja en Eva zien wat daarvoor nodig is. Dat maakt het een belangrijk boek. Voor beleidsmakers en bestuurders. Maar ook voor iedereen die in zijn of haar werk met alleenstaande moeders te maken heeft. En dat is dus bijna iedereen. Het is tijd dat daar aandacht voor komt. Het is tijd voor ‘Een land waar alleenstaande moeders willen wonen’.