Marten Gerritsz Fries in 1653 op expeditie naar de gebieden boven en oostelijk van Japan.

Welke Harlinger is bekender in de gebieden rond de Stille Oceaan dan in ôns stadsje selluf? Marten Gerritsz Fries zette als eerste Europeaan, precies 375 jaar geleden, voet aan wal op het huidige Russische eiland Sachalin. Gelukkig is er nu een boekje verschenen over deze Harlinger zeeheld uit de Gouden Eeuw.

Het eerste exemplaar werd 16 juli door schrijver René Attema overhandigd aan mevrouw Thea Elsinga-van der Zee, wier man begin jaren negentig al begon de geschiedenis rond de Harlinger ontdekkingsreiziger uit te pluizen.
De zaak kwam in 1993 aan het rollen door een brief van twee Russische studenten uit Moskou, die in Nederland inlichtingen over Marten Gerritsz Fries vroegen omdat het toen 350 jaar geleden was dat hij Sachalin ‘ontdekte’. Namens Oud Harlingen startte wijlen Yde Elsinga een onderzoek waaraan in de loop der jaren allerlei mensen hun medewerking hebben gegeven. Zo werden in Jakarta originele documenten opgediept en recentelijk deed een Nederlandse docente, woonachtig op Sachalin, nog onderzoek ter plaatse.

Net als Willem Barentsz en Henry Hudson kreeg Marten Gerritsz de opdracht om een mogelijke noordelijke zeeroute van Europa naar Azië te onderzoeken, in een tijd dat de gebieden ten noorden en oosten van Japan voor de Westerse wereld nog vrijwel onbekend terrein waren. Maar al ontdekte hij van alles, en veroorzaakte zijn expeditie in 1643 onbedoeld zelfs een diplomatieke rel tussen de toenmalige bondgenoten Japan en de Republiek der Nederlanden, zijn tochten in dienst van de VOC zijn grotendeels in de vergetelheid geraakt.