De aandacht voor de manisch-depressieve stoornis ofwel de bipolaire stoornis is de laatste jaren sterk toegenomen. Een goede diagnostiek is een voorwaarde voor het kunnen instellen van de juiste therapie.

Voorlichting aan leken over symptomen van het ziektebeeld zowel in de manische als in de depressieve fase middels publiekslezingen en informatie via de media en bijscholing van hulpverleners over de verschillende verschijningsvormen van dit ziektebeeld en het onderscheid met andere ziektebeelden, kunnen bijdragen aan een snellere herkenning en dus eerdere behandeling.

Nieuwe ontwikkelingen zijn er op het gebied van de farmacotherapie maar ook op het gebied van de psychotherapie. Hierdoor ontstaan mogelijkheden patiënten met een bipolaire stoornis die niet, of niet voldoende, reageren op oude vertrouwde middelen of deze niet kunnen verdragen, of om medische redenen niet mogen gebruiken, toch te kunnen helpen. Met andere medicatie of een combinatie van medicijnen. Ook kunnen restsymptomen bestreden worden of recidieven voorkomen worden met psychotherapie. Tevens kan de therapietrouw (een groot probleem bij veel chronische ziekten) verbeterd worden door voorlichting te geven over de ziekte en de medicatie, en wat betreft leefstijl, hoe om te gaan met deze ziekte. Noodplan en life charting zijn hierbij belangrijke hulpmiddelen. Ook met het ontwikkelen van betere medicijnen met minder bijwerkingen kan de therapietrouw verbeterd worden. Niet alleen patiënten maar ook familieleden en andere betrokkenen moeten informatie krijgen om zo op een goede manier te kunnen omgaan met deze vaak ernstige en invaliderende chronische ziekte.

In deze serie van vier delen over manisch-depressieve stoornissen komen al deze aspecten aan bod. In dit eerste deel aandacht voor de diagnostiek, in deel 2 de psycho-educatie en psychotherapie, in deel 3 de farmacotherapie (de basis van de behandeling) en in deel 4 komt dit alles samen in ‘Het dagelijks leven’. Hopelijk wordt door deze boekenserie op een goede manier de aandacht gevestigd op de patiënt met een bipolaire stoornis. De slogan ‘Naar een verbetering van de behandeling van de patiënt met een bipolaire stoornis’ wordt hiermee dan, als het goed is, in praktijk gebracht. Als dit het geval is, is onze opzet gelukt.

Elise Knoppert - van der Klein, psychiater Rijngeest Groep Leiden.