Hoe zag de Nederlandse samenleving er rond 1900 uit? Het land telde toen nog maar 5 miljoen inwoners tegenover thans 16 miljoen. De gemiddelde levensduur was ongeveer dertig jaar minder dan nu. Deze en andere demografische aspecten worden in dit boek belicht, zoals bijvoorbeeld geboorte en sterfte, kindertal, de wijze van samenwonen, huwelijksvruchtbaarheid, grootte van het gezin, het aantal vreemdelingen, emigratie en immigratie, enz. Maar ook andere aspecten komen aan bod zoal de godsdienstige polarisatie, de kommervolle huisvesting, de sociale structuur met zijn verschillende geledingen, de ontwikkeling van de werkgelegenheid en economische modernisering, de vele regionale verschillen e.d. Zo was nog eenderde van de beroepsbevolking werkzaam in de agrarische sector tegenover een eeuw later ca. 4%. Door de opkomst van industrie en diensten was het vroeger overwegend agrarische karakter van de samenleving sinds bet midden van de negentiende eeuw geleidelijk verminderd, zodat rond 1900 ook de industrie en diensten ieder ongeveer een derde van de werkgelegenheid voor hun rekening namen. Uitgangspunt voor deze terugblik op de samenleving rond 1900 zijn de gegevens van de volkstelling 1899. Hiervoor konden de onderzoekers gebruik maken van een databestand (op CD-Rom), samengesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Nederlands Instituut voor Wetenschappelijke Informatiediensten. Behalve op de toenmalige traditionele volkstelling wordt een blik geworpen op de opzet van een virtuele volkstelling in de nabije toekomst.