Eeuwen van ambitie schetst de lotgevallen van de Vlaamse adel tijdens een kantelmoment in de Europese geschiedenis. In de late middeleeuwen werden de hooggeboren geslachten van dit graafschap voor een reeks fundamentele uitdagingen geplaatst. Op de kastelen en landgoederen die hen altijd hadden verzekerd van ongeevenaarde macht en rijkdom, werden zij geconfronteerd met een boerenbevolking die in de nasleep van de Zwarte Dood een sterk besef van eigenwaarde had ontwikkeld. De luxueuze levensstijl van edelen werd steeds vaker geevenaard en zelfs overtroffen door stedelingen uit Gent, Brugge of Ieper, die enorme fortuinen hadden vergaard met handel en nijverheid. Frederik Buylaert brengt als eerste een synthetisch beeld van de evolutie van de Vlaamse adel in de bewogen veertiende en vijftiende eeuw. Aan de hand van een brede waaier van bronnen en invalshoeken weerlegt hij vele gevestigde opvattingen over de adel. De late middeleeuwen waren geen periode van onherroepelijk verval, maar een fase waarin adellijke families een nieuw sociaal, economisch, cultureel en politiek profiel ontwikkelden om hun maatschappelijke prominentie te handhaven. Zij zochten en vonden antwoorden op die ingrijpende veranderingen vanuit hun omgang met eeuwenoude problemen, zoals vetes met vijandige families, erfenisconflicten in de eigen kring, het kiezen van de 'juiste' huwelijkspartner, het verlies van lijf en leden op het slagveld, kinderloosheid of het verzekeren van het levensonderhoud van een liefdeskind. Hierdoor evolueerde de Vlaamse adel van een gesloten plattelandsaristocratie tot een economisch veelzijdige elite met een groeiend internationaal en Franstalig karakter, die de hand reikte aan machtige stedelingen en ambitieuze staatsambtenaren. Toen de Vlaamse adel in de zestiende eeuw afstand deed van haar krijgshaftige levenshouding, waren de meeste grondtrekken van de moderne adel reeds gevestigd.