Op 17 augustus 1945 werd in het toenmalige Batavia de Republiek Indonesië uitgeroepen. Nederland was toen al ruim driehonderd jaar aanwezig in de Indonesische archipel en men sprak liefkozend over 'ons Indie'. In werkelijkheid bestond de eenheidsstaat Nederlands-Indie pas sinds het begin van de twintigste eeuw. Nauwelijks had gouverneur-generaal Van Heutsz het centraal gezag gevestigd of in Nederland groeide de vrees dit trotse koloniale bezit kwijt te raken. Niet van binnenuit, maar van buitenaf dreigde gevaar.