Voor het stellen van een diagnose is een goed uitgevoerd klinisch onderzoek val] groot belang. In het onderwijs aan de Faculteit der Diergeneeskunde in Utrecht gaat het vak Klinische Diagnostiek-waaronder de kunst van het uitvoeren van het klinisch onderzoek wordt verstaan-al jarenlang vooraf aan het vak Ziektekunde van Organen en Systemen. Deze volgorde maakt een systematische opbouw van het klinisch onderzoek nodig, zodat de student zonder dat hij kennis bezit van specifieke ziekteoorzaken, leert hoe een ziek dier met welke aandoening dan ook, moet worden onderzocht. Dit boek is de neerslag van een jarenlange ervaring op het gebied van het onderwijs in de Klinische Diagnostiek bij de grote huisdieren, zoals dat gegeven wordt door de Vakgroep Inwendige Ziekten der Grote Huisdieren, de Vakgroep Algemene Heelkunde en Heelkunde der Grote Huisdieren en de Vakgroep Verloskunde, Gynaekologie en Kunstmatige Inseminatie. Het geeft de lezer theoretische achtergronden van en feiten over het klinisch onderzoek bij grote huisdieren. Alleen door regelmatige praktische oefening aan het levende dier is de student echter in staat zich de techniek van het klinisch onderzoek helemaal eigen te maken. Wij zijn veel dank verschuldigd aan alle docenten die in het heden of (verre) verleden hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van het vak Klinische Diagnostiek; aan hen hebben wij veel steun gehad bij het schrijven. Ook willen wij hartelijk dankzeggen aan allen die anderszins de totstandkoming van dit boek hebben helpen verwezenlijken.