Waar mensen langdurig met elkaar samenleven, komen beschavingen tot bloei. Mensen gaan naar de markt, aanbidden hun goden, verdedigen hun stad en bouwen stations, kantoren en bioscopen. Zo ontwikkelt de stad zich in de loop der tijd.

Steden vroeger en nu beschrijft de ontwikkeling van de Europese stad, vanaf de Griekse polis tot de huidige centra van creativiteit. Daarbij ligt de nadruk op de culturele, economische en politieke aspecten van deze ontwikkeling.

De polis verschilde sterk van de middeleeuwse stad, zoals ook de steden van 17de-eeuws Nederland niet met de 18de-eeuwse residenties van Versailles en Dresden te vergelijken zijn. In de 19de eeuw kregen de steden onder invloed van de Industriële Revolutie weer een heel ander aanzien, dat op zijn beurt in niets lijkt op de hoogbouw en neonlandschappen van de 21ste-eeuwse metropool.

Het (recente) verleden leert hoe kwetsbaar steden en de mensen die daarin leven zijn. In dit boek laten de auteurs echter ook zien hoe energiek stedelijke gemeenschappen zich kunnen vernieuwen op basis van hun historische ontwikkeling. Door de banden met het verleden zijn de Europese steden bij uitstek geschikt voor uitingen van creativiteit, vrije tijd en toerisme.

Steden vroeger en nu is een rijk geïllustreerd boek voor universitaire en hbo-studenten, en voor iedereen die geïnteresseerd is in de Europese cultuurgeschiedenis. Op de bijbehorende website zijn opgaven per hoofdstuk te vinden. Dit maakt het boek ook geschikt voor zelfstudie.

Marlite Halbertsma is als hoogleraar verbonden aan de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Patricia van Ulzen is kunsthistorica en als docent Cultuurwetenschappen verbonden aan de Open Universiteit Nederland.