Als gevolg van de ontzuiling zijn de kerken leeg geworden, het socialisme en het communisme zijn verdwenen en in het algemeen kan gezegd worden dat overtuigingen niet meer dwingend voorgeschreven worden vanuit de opvoeding en/of sociale omgeving. Tegen deze achtergrond wordt de hedendaagse vraag naar zingeving begrijpelijk. De totaal nieuwe situatie waarin wij terechtkomen dwingt tot een herbezinning op de zin van het bestaan. Wat heeft de filosofie ons op dit terrein te bieden? Hoe kan de vraag naar de zin van het bestaan beantwoord worden in een tijd waarin de klassieke antwoorden afgedaan lijken te hebben.

De uitdaging van het bestaan is een praktische en toegankelijke gids in het filosofisch denken over het menselijk van de Grieken tot heden. Het boek probeert de filosofische theorie te verbinden met de hedendaagse praktijk. Voorbeelden ontleend aan discussies in de politiek, in de media en in de kranten en tijdschriften verduidelijken de filosofische standpunten.

Baptist Vermeulen beschouwt De uitdaging van het bestaan als een zoekmachine naar antwoorden op levensvragen, die de gebruikers uitdaagt zelf te filosoferen en opinies te ontwikkelen.