Geboorte, dood en transcendentie Nieuwe dimensies in de psychologie

Stanislav Grof, een van de meest prominente vertegenwoordigers van de transpersonele psychologie in de Verenigde Staten, presenteert in dit boek de resultaten van dertig jaar psychiatrisch onderzoek dat door velen als baanbrekend wordt beschouwd.

Aanvankelijk door middel van LSD en tegenwoordig met behulp van andere technieken worden patiënten in een bewustzijnstoestand gebracht waarin ze bepaalde ervaringen opnieuw beleven. In die bewustzijnstoestand wordt het geboorteproces vaak opnieuw doorgemaakt, maar dragen patiënten ook veel ‘materiaal’ aan dat noch vanuit de biografie, noch vanuit het geboorteproces verklaarbaar is.

Grof noemt dit ervaringen uit het transpersonele gebied. Een gebied waarin eigenlijk alleen de theorieën en begrippen van C.G. Jung een aanknopingspunt blijken te bieden.

Dr. S. Grof (1931) studeerde medicijnen en filosofie in Praag en specialiseerde zich in de psychoanalitische psychiatrie. Hij is momenteel hoofd van het psychiatrisch onderzoekscentrum in Maryland (USA) en verbonden aan de John Hopkins University School of Medicine.

Hij publiceerde onder meer Realms of the Human Unconscious, Observations from LSD Psychotherapy en Beyond Death.
Ik ontmoette Stanislav Grof voor het eerst in 1983 op een congres in Davos. Het was een internationale bijeenkomst van de ITA, de International Transpersonal Association, die Grof samen met anderen in 1972 ín Californië heeft gesticht. Ik moet bekennen dat ik tijdens die eerste ontmoeting diep onder de indruk raakte van zijn persoon. De wijze waarop hij de mens benadert, was verwarmend om mee te maken. Toen, en ook bij latere ontmoetingen, bleek dat hij de mens niet veroordeelt, ook al zijn diens ervaringen nog zo afwijkend van wat wij ‘normaal’ noemen. Integendeel, jarenlang heeft Grof zich gewijd aan studie en onderzoek naar zogenaamde ‘ongewone bewustzijnstoestanden’, of “veranderde bewustzijnstoestanden’. Het resultaat daarvan is dat hij ons thans een referentiekader kan aanreiken dat zeer waardevol is. En, wat heel belangrijk is, het ís gebaseerd en gericht op de praktijk. Deze ‘ongewone’ bewustzijnstoestanden zijn in onze westerse wereld al te lang beschouwd als pathologisch, als symptomen van een zieke geest. Ze werden niet alleen zo beschouwd, maar ook als zodanig behandeld, met alle gevolgen van dien. Maar het is nu eenmaal zo: waar geen referentiekader is, schieten verklaringen tekort. We kunnen nu achteraf rustig stellen dat het traditionele wetenschappelijke denken niet toereikend was. Mede dank zij Stanislav Grof is daar nu verandering in gekomen. Het nieuwe paradigma dat thans bezig is te ontstaan biedt alle ruimte voor die ongewone bewustzijnstoestanden. Een van de gevolgen van Grofs werk is het zogenaamde ‘Spiritual Emergency Network’ dat hij in Big Sur in Californië heeft opgericht. De bedoeling hiervan is mensen die veranderde bewustzijnstoestanden ervaren, gelegenheid te bieden deze te doorleven, zonder dat zij in de psychiatrie terechtkomen. Immers, er is een verschil tussen een psychose en een doorbraak (emergence’) van spirituele bewustwording. Grofs onderzoek leidde hem naar een totaal nieuwe methode om tot de diepe lagen van het innerlijk van de mens door te dringen, zonder gebruik te maken van farmaceutische middelen. Deze methode noemt hij ‘holotropie’; letterlijk betekent dat: bewegen naar heelheid. Het proces dat op gang wordt gebracht door deze methode, bewerkstelligt bijna altijd de bewustwording van voorheen niet gekende drijfveren. Ik heb dat zelf herhaaldelijk kunnen waarnemen als ík deelnam aan Grofs workshops en holotropie-sessies.