Of u nu een zonnige tuin heeft of een tuin die in de schaduw ligt, aan dit boek zult u eindeloos veel plezier beleven. Door vele jaren ervaring in haar eigen tuin, East Lambrook, Somerset, leerde Margery Fish dat schaduw een positief element in een tuin kan vormen. Zij beschrijft in dit boek 1600 planten die ze met veel succes op East Lambrook kweekte en waarvan de meeste daar nog steeds te bewonderen zijn. Zij benadrukt het belang van een goede bodemgesteldheid en geeft met uitstekende adviezen aan hoe daaraan voldaan kan worden. Iedere graad van schaduw wordt besproken en allerlei bijkomende voorwaarden behandeld van droge beschaduwde borders en rotstuinen, tot vochtige plaatsen en sombere muren. Extra aandacht wordt besteed aan de waarde van gele-, grijsbladigeen bonte planten.

De Nederlandse vertaling en bewerking is van de hand van Mineke Kurpershoek, een bekend tuinarchitecte en publiciste op het gebied van tuinen en tuinontwerpen.

Sommige mensen denken dat de bezitter van een schaduwtuin een zeker medelijden verdient, maar ik vind dat het eerder een kwestie van afgunst moet zijn. ledereen die een tuin zonder schaduw heeft weet hoe moeilijk veel plantesoorten daarin te kweken zijn. Daarbij is het nog moeilijker er op korte termijn schaduw in aan te brengen, terwijl het over het algemeen wel mogelijk is een zonnige plek te creëren, zelfs in de somberste tuin.

Bomen staan garant voor het maken van een goede tuin, ze geven schoonheid, gratie en een gevoel van stabiliteit. Als ik tussen een zonnige en een schaduwrijke tuin moest kiezen, zou ik altijd de schaduwtuin prefereren, niet alleen voor de rust en tijdloosheid die er heersen, maar ook om de planten die er kunnen groeien. Die zijn voor mij veelal boeiender en mooier dan planten die zich in de zon koesteren. De tuinen die men zich blijft herinneren zijn tuinen met aantrekkingskracht. Niemand vertoeft graag in een tuin die geen verrassingen biedt, en in één blik te overzien is. Men ziet daarin al gauw allerlei prachtige bloemen over het hoofd, die wel opgemerkt zouden zijn wanneer deze verscholen stonden op onverwachte plaatsen, onder bomen, achter muurtjes, of om een hoek. Een tuin met verborgen hoeken verleidt u namelijk tot onderzoek.

Tuinieren in de schaduw kan een grotere uitdaging zijn dan tuinieren in een volkomen overzichtelijke zonnige tuin. Het is misschien nodig meer aandacht te besteden aan zo’n tuin, maar dat kan meer verrassingen opleveren. Want er zijn heel veel planten die over het algemeen in de zon staan, maar die het ook goed doen in de schaduw. Van tevoren bestaat hierover geen zekerheid en men zal het moeten beproeven om er achter te komen. Daarom moet er een grote interesse voor het experiment bestaan en de wil om tot een goed resultaat te komen.

Nog steeds leeft het idee dat schaduwtuinen donker zijn en saai, maar dat hoeft helemaal niet het geval te zijn. Veel planten met licht, bont-, of goudbont blad doen donkere plaatsen oplichten. Nuances groen, verscheidenheid van structuren in blad, bast en twijg en onge. wone vormen kunnen allemaal helpen de eentonigheid van de scha. duw te doorbreken. Zelfs de grijs-zijden pluizen van de vruchthoofd, jes van sonumige clematissen brengen licht en leven in een onmogelij ke hoek.

Er bestaan natuurlijk nuances van schaduw. De diepe schaduw van bomen is niet overal gelijk en in sommige gevallen gaat dit samen met verarming van de grond door vraatzuchtige wortels. Onder beuken wil weinig groeien, maar hoe schitterend kan niet een verrassend tapijt van zilverkleurig mos zijn, dat een afwisseling vormt met de overi. ge planten. Iepen hebben wortels die zich ver uitspreiden en veel voedsel aan de bodem onttrekken. Toch zullen hardnekkige onkruiden zich daar niet door laten ontmoedigen. Klimop treft men vaak onder deze bomen aan als bodembedekker. Gecultiveerde klimop soorten en ook struiken die onder dezelfde omstandigheden groeien,

\ leiden niet zelden tot een goed resultaat. De lichtere schaduw van bomen die niet al te groot zijn en niet te dicht geplant is uitmuntend voor rododendrons en andere bosplanten en struiken. En in de hichte schaduw, veroorzaakt door muren en gebouwen, door struiken en hoge vaste planten, wil van alles groeien.

De bodemgesteldheid is erg belangrijk en in de schaduw moet men daar meer zorg aan besteden dan gewoonlijk. De wortels van de bomen nemen het voedsel weg, muren vangen de regen op en de bedompte sfeer die tussen verwaarloosde bosjes heerst veroorzaakt een vochtige grond zonder leven. Met deze facetten moeten we rekening houden en extra aandacht schenken aan de juiste hoeveelheid water die gegeven moet worden. Ook mulch speelt een belangrijke rol in tuinen die onderhevig zijn aan uitdrogen. Bladaarde, compost, haksel of afgemaaid gras kunnen ons daarbij helpen.

Tuinieren verandert met de tijd en ik denk dat men zich de tegenwoordige tuinen later zal herinneren om het meer natuurlijke gebruik van bomen en struiken in het algemeen en het ongecompliceerde gebruik van vele minder bekende planten die zich het gelukkigst voelen in de schaduw.