Men klaagt tegenwoordig wel over de toename van de geweldscriminaliteit, niettemin belopen de veroordelingen daarvoor in onze samenleving hooguit 16% van het totaal en in de middeleeuwen meer dan 37 %. Kennelijk ging het heel anders toe in een maatschappij waarin de familieleden van het slachtoffer verplicht wraak moesten nemen en waar iedereen gewapend rond liep. Vermogensmisdrijvcn kwamen juist weer erg weinig voor.
Hoe werden in de middeleeuwen misdaden gepleegd? Wat bracht de mensen ertoe om ze te plegen en hoe reageerde de maatschappij erop? Op deze vragen probeert ‘Misdaad in de middeleeuwen’ een antwoord te geven.
Als basis voor het onderzoek werden 5568 Utrechtse vonnissen gebruikt. Daaruit blijkt duidelijk dat de straffen die men in werkelijkheid gaf, aanzienlijk lichter waren dan de straffen in de wetgeving. Wrede straffen zoals brandmerken en levend begraven waren duidelijk in de minderheid. Dat betekent een belangrijke correctie op vele oudere onderzoeken.
Via een ingewikkelde vergelijking kunnen bovendien de verschillende soorten straf zoals verbanning en gevangenis worden beoordeeld op hun zwaarte. Daardoor kan men nagaan, wat de samenleving vond van de ernst van een misdrijf. Dan blijkt dat vooral heimelijke delicten zoals bedrog en verraderlijke doodslag zwaar gestraft werden omdat de middeleeuwer een afkeer had van achterbaksheid. Het opsporen van de daders was in deze gevallen uiteraard erg moeilijk.
Dit boek is in Nederland het eerste onderzoek naar middeleeuwse criminaliteit dat door statistieken ondersteund wordt; het is ook de eerste studie van enige omvang. Door het beschrijven van vele gevallen uit het kleurrijke middeleeuwse leven heeft de schrijver geprobeerd om er een leesbaar boek van te maken. Met dit opnieuw uitgebrachte werk bewijst hij niet alleen historici en belangstellenden maar ook strafrechtjuristen uit onze eigen tijd een dienst.