Fenomenologie van de geest

De Fenomenologie van de geest, Hegels hoofdwerk uit 1807, is nu integraal beschikbaar in een uitmuntende vertaling van filosoof Willem Visser. Het boek is bewierookt en verguisd, maar niemand betwist dat het een van de belangrijkste werken is in de westerse filosofie. In de Fenomenologie van de geest probeert Hegel de geschiedenis van de mensheid opnieuw te denken, in het licht van Kants grensverleggende Kritiek van de zuivere rede uit 1781. Hij beschrijft de verschillende stadia van de ‘geest’, beginnend bij de onmiddellijke waarneming en eindigend bij het absolute weten. Hegels geest is de ‘gedaante’ waarin de mens overgaat wanneer hij zichzelf overstijgt in het geheel van wereldgeschiedenis, dus van een enkel- en eenvoudig wezen in een universele, abstracte, het individu overstijgende dynamiek. De Fenomenologie van de geest is dan ook geen esoterisch, mystiek of theologisch boek. Hegel is nogal eens getypeerd als een 'megalomaan' denker, een filosoof die al ons handelen en begrijpen wil vatten in een star systeem. Recente interpretaties van zijn grote werk uit 1807 wijzen echter juist veel meer op de open en revolutionaire structuur die eraan ten grondslag ligt. Veel hedendaagse lezers van de Fenomenologie stellen dat het boek de mens juist bescheiden stemt over zijn rol en betekenis in de wereld. Hegels complexe Duits is nu voor het eerst volledig toegankelijk in helder Nederlands. Eindelijk kan de lezer in de eigen taal een oordeel vormen over dit veel bediscussieerde meesterwerk.